Ice Bucket Challenge

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Ice Bucket Challenge, znane również jako ALS Ice Bucket Challenge – spopularyzowana przez środki masowego przekazu zabawa w postaci wyzwania, polegająca na wysypaniu na siebie kostek lodu lub wylaniu zimnej wody (lub przez inną towarzyszącą osobę) oraz nominacji do wyzwania kolejne osoby, które miałyby to zrobić, najczęściej w ciągu 24 godzin od nominacji – na przykład w postaci krótkiego filmu opublikowanego w mediach społecznościowych. Akcja ma na celu zwiększenie świadomości dotyczącej rzadkiej choroby neurodegeneracyjnejstwardnienia zanikowego bocznego oraz zachęcać do wpłacania pieniędzy na rzecz badań prowadzonych nad tą chorobą[1]. Szczyt popularności zabawy przypadł na połowę 2014 roku[2].

Wyzwanie spopularyzował Pat Quinn, kanadyjski hokeista[3] oraz jego przyjaciel Pete Frates – amerykański bejsbolista, który pomógł spopularyzować to wyzwanie[4]. Obaj chorowali i zmarli z powodu stwardnienia zanikowego bocznego[5].

Organizacja ALS Association ocenia, że Ice Bucket Challenge w ciągu kilku lat pozwoliło na całym świecie zebrać łącznie ponad 220 milionów dolarów amerykańskich na cele badań prowadzonych nad stwardnieniem zanikowym bocznym[3][6], co wywarło ogromny wpływ na ich postęp[7][8].

Uczestnik wyzwania Ice Bucket Challenge wylewający na siebie kubeł zimnej wody

Historia[edytuj | edytuj kod]

Przed akcją[edytuj | edytuj kod]

Od około 1991 roku do 2014, w północnym regionie Stanów Zjednoczonych oraz północnym regionie Norwegii popularna była zabawa Cold Water Challenge nieznanego pochodzenia. Polegała ona na nominowaniu do wyzwania ludzi (na przykład swoich znajomych) do wpłacenia datku na cele charytatywne[9]. Według gazety The Wall Street Journal, pionierami tej zabawy byli profesjonalni golfiści, zachęcając do wpłacania datków na cele charytatywne związane ze zwierzętami[10].

Ice Bucket Challenge[edytuj | edytuj kod]

Do zabawy dołączyło się również wielu celebrytów[11]. Na nagraniu amerykański aktor Matt Damon wylewa na siebie kubeł zimnej wody w ramach wyzwania

Inspiracją do wymyślenia przedsięwzięcia Ice Bucket Challenge było wyzwanie golfisty z Arizony – Chrisa Kennedy’ego, który w 2014 roku wylał na siebie kubeł zimnej wody, by dodać otuchy jednemu z członków swojej rodziny, który cierpiał na stwardnienie zanikowe boczne, a następnie nominował żonę tej osoby do podjęcia się wyzwania. Informacja o zapoczątkowanej zabawie dotarła do Pata Quinna[12]. Informację przekazał swojemu przyjacielowi, Pete Fratesowi, który na przekazaną wieść postanowił przyłączyć się do zabawy[13]. Wyzwanie zwróciło uwagę mediów w połowie 2014, kiedy osobistości występujące w programie telewizyjnym „Morning Drive” na kanale Golf Channel na żywo podjęły wyzwanie wylania na siebie kubła zimnej wody[14].

Do zabawy dołączyło się wielu celebrytów, m.in.: Justin Bieber, Bill Gates, Steven Spielberg, Lady Gaga, Britney Spears, Justin Timberlake, Taylor Swift, Jennifer Lopez czy Jon Bon Jovi[11].

Sukces przedsięwzięcia[edytuj | edytuj kod]

Szacuje się, że zabawa pozwoliła zebrać łącznie ponad 220 milionów dolarów amerykańskich na całym świecie[3][15] z około 2,4 miliona filmów opublikowanych w serwisie społecznościowym Facebook[16].

Dzięki rozgłosowi zabawy, organizacja Muscular Dystrophy Association, która również zbiera pieniądze na walkę ze stwardnieniem zanikowym bocznym, przerwała serię cyklicznie odbywających się teletonów charytatywnych po 2014 roku, uważając Ice Bucket Challenge za znacznie łatwiejszy sposób realizacji swojego celu przez organizowane akcje charytatywne[17].

W roku 2017 Frates opublikował książkę „Pete Frates and the Fight against ALS: The Ice Bucket Challenge” o samym sobie, swojej chorobie oraz zabawie, którą pomógł spopularyzować. Połowa dochodów ze sprzedaży książki trafiła do jego rodziny, by wspomóc ją finansowo w związku z wydatkami na jego leczenie[18].

Pieniądze zebrane dzięki przedsięwzięciu do 2023 roku pozwoliły na sfinansowanie odkrycia pięciu nowych genów związanych ze stwardnieniem zanikowym bocznym[19] oraz opracować zatwierdzony przez Agencję Żywności i Leków lek doustny spowalniający postępowanie choroby[20].

Zasady wyzwania[edytuj | edytuj kod]

Nominowana osoba do wyzwania w ciągu 24 godzin zobowiązuje się nagrać i opublikować w mediach społecznościowych własny film, na którym wysypuje na siebie kostki lodu lub wylewa zimną wodę[21]. Na nagraniu powinni ogłosić przyjęcie wyzwania oraz przygotować wiadro z lodem lub wodą, a następnie wysypać lub wylać jego zawartość na siebie, lub poprosić o to osobę towarzyszącą[22]. Po ukończeniu wyzwania taka osoba powinna nominować przynajmniej 3 kolejne osoby do wzięcia udziału w zabawie[21].

W przypadku niepodjęcia się wyzwania, osoba nominowana zobowiązuje się do wpłacenia stu dolarów na dowolną lub wskazaną przez nominującego organizację prowadzącą działalność związaną ze stwardnieniem zanikowym bocznym. Wpłaty można dokonać również przy dołączeniu do zabawy i ukończeniu wyzwania[21].

Krytyka[edytuj | edytuj kod]

Przedsięwzięcie spotkało się z szeroką krytyką: zabawie zarzucano m.in. przesłonięcie uczestnikom jej celu przez rozrywkę płynącą z wyzwania[23]. Zarzucono jej także problem zjawiska nazwanego sygnalizowaniem cnoty[24].

W sierpniu 2014 ALS Association zakomunikowało o złożeniu wniosku o udzieleniu prawa ochronnego na znak towarowy w związku z popularyzowaną wtedy akcją Ice Bucket Challenge[25]. Organizacja składająca wniosek wycofała go po spotkaniu się z dezaprobatą wobec tego pomysłu[26].

Znaczenie celu zbiórki[edytuj | edytuj kod]

Jak dostrzega serwis vox.com, łączna wysokość zbiórki jest nieproporcjonalna do rzadkości choroby, której jest celem. Według redaktorki Julii Belluz większe znaczenie w dziedzinie medycyny miałaby zbiórka na leczenie w krajach rozwijających się, niż na rozwój badań nad rzadkimi chorobami[27]. Podobną opinię wyraził William MacSkill, wiceprezes altruistycznej organizacji Giving What We Can[28].

Przeznaczenie zebranych pieniędzy[edytuj | edytuj kod]

Emerytowany obecnie zapaśnik Lance Storm(inne języki) dwukrotnie odrzucił nominację do wyzwania oraz na swojej stronie internetowej opublikował notkę ze stwierdzeniem, że pieniądze przekazane Stowarzyszeniu ALS w większości przekazywane są na promocję stowarzyszenia, a reszta trafia do tzw. spisku Big Pharma, która już prowadzi badania nad stwardnieniem zanikowym bocznym i dlatego „zawyża swoje i tak wystarczająco wysokie zyski”. Dodał również, że lepiej byłoby przekazać te pieniądze bezpośrednio pacjentom cierpiącym na ALS, niż przekazywać je organizacjom[29][30]. Niedługo później ALS Association odpowiedziało na tego typu i podobną krytykę, przedstawiając fakty dotyczące działania organizacji[31].

Członkowie ruchów antyaborcyjnych, takich jak Live Action(inne języki) sprzeciwiają się darowiznom na rzecz ALS Association, ponieważ do badań nad stwardnieniem zanikowym bocznym wykorzystywane są zarodkowe komórki macierzyste[32]. Natomiast grupy aktywistów takie jak Family Research Council(inne języki) zarekomendowały, aby uczestnicy zabawy przekazywali darowizny na rzecz organizacji takich jak Midwest Stem Cell Therapy Center, Mayo Clinic czy John Paul II Medical Research Institute, które prowadzą badania kliniczne z użyciem dorosłych komórek macierzystych[33][34].

Organizacja PETA poddała krytyce ALS Association twierdząc, że pieniądze zebrane dzięki zabawie zostaną wykorzystane do finansowania „archaicznych i bolesnych testów na zwierzętach”[35]. Ponadto celebryci tacy jak Russell Simmons(inne języki)[35], Pamela Anderson[36] czy Grimes[37] skrytykowali organizację z podobnego powodu.

Właściwy cel wyzwania[edytuj | edytuj kod]

Osobowość telewizyjna Steve-O zwątpił w przedsięwzięcie kiedy zauważył, że w filmach celebrytów podejmujących wyzwanie zabrakło informacji o przekazaniu darowizny na badania związane ze stwardnieniem zanikowym bocznym oraz przekazana kwota była zbyt mała w stosunku do majątków, jakie posiadają. Zauważył również, że z grona ludzi znanych o właściwym celu podejmowanego wyzwania wspomnieli wyłącznie Bill Gates oraz Charlie Sheen[38]. Podobną krytykę podjęły redakcje czasopism Time[39] oraz Vice[40].

Marnotrawstwo wody[edytuj | edytuj kod]

Metereolog Jason Samenow oszacował, że w szczytowym momencie popularności zabawy w 2014 roku, wyłącznie na jej cele zużyto około 5 milionów galonów wody, zakładając, że na każdy z około 1,2 miliona nagranych filmów z podjętym wyzwaniem, średnio zużyto 4 galony wody na film[41].

W styczniu 2014 ówczesny gubernator Kalifornii, Jerry Brown ogłosił, że Kalifornia znajduje się w stanie suszy, prosząc mieszkańców o oszczędzanie wody w miarę możliwości[42]. Susza trwała w czasie największej popularności wyzwania, przez co jego podejmowanie było krytykowane przez krajowe media, m.in. The Atlantic Monthly[43]. W tym samym czasie w wielu regionach Chin, m.in. w prowincji Henan – ważnego regionu rolniczego, również panowała susza, i podobnie władze prowincji sprzeciwiały się propagowaniu podejmowania się wyzwania[44].

Mając świadomość marnotrawstwa wody zdatnej do picia, celebryci tacy jak Carole King wykorzystali strumień wody, zwracając ją naturze[45] lub wodę opadową.

Zagrożenie dla zdrowia i życia[edytuj | edytuj kod]

W szczytowym momencie popularności wyzwania w 2014 roku, lekarz Brian O’Neill wystosował publiczne ostrzeżenie o zagrożeniach płynących z udziału w zabawie, m.in. utratę przytomności przez nieprawidłową reakcję nerwu błędnego (zwłaszcza u ludzi zażywających leki na nadciśnienie tętnicze)[46].

Wielu uczestników zabawy doznało obrażeń ciała w wyniku nieostrożności podczas trzymania naczynia z wodą lub lodem[47], a w skrajnych przypadkach zdarzyły się wypadki śmiertelne[48], w tym z powodu wstrząsu termicznego[49].


Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Ice Bucket Challenge: 5 things you should know. usatoday.com, 2022-08-07. [dostęp 2022-08-07]. (ang.).
  2. Ice Bucket Challenge Boosted ALS Association Annual Funding By 187%: Report. forbes.com. [dostęp 2022-08-07]. (ang.).
  3. a b c Co-Founder of ALS Ice Bucket Challenge, Which Raised $200 Million for Research, Dies at 37. time.com. [dostęp 2022-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-23)]. (ang.).
  4. Pete Frates, A Driving Force Behind The Viral Ice Bucket Challenge, Dies At 34. text.npr.org. [dostęp 2022-08-07]. (ang.).
  5. Co-Founder of Viral ALS Ice Bucket Challenge Dies at 37. voanews.com. [dostęp 2022-08-07]. (ang.).
  6. ABC Affiliate in Boston Airs “Unlocking ALS” Special. als.org. [dostęp 2022-08-07]. (ang.).
  7. Understanding the Impact of the Ice Bucket Challenge on The ALS Association’s Finances. als.org. [dostęp 2022-08-07]. (ang.).
  8. Ice Bucket Challenge dramatically accelerated the fight against ALS. als.org. [dostęp 2022-08-07]. (ang.).
  9. DNR: Don’t rise to ‘Cold Water Challenge’. myfoxtwincities.com. [dostęp 2022-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-19)]. (ang.).
  10. How the Ice-Bucket Challenge Got Its Start. wsj.com. [dostęp 2022-08-07]. (ang.).
  11. a b Celebrities join in ALS Ice Bucket Challenge to fight disease. thenationalnews.com. [dostęp 2022-08-07]. (ang.).
  12. Vision summer 2015 by ALS Association. issuu.com. [dostęp 2022-08-07]. (ang.).
  13. Peter Frates, who helped inspire the ALS Ice Bucket Challenge, dies at 34. washingtonpost.com. [dostęp 2022-08-07]. (ang.).
  14. Gary Williams takes ice bucket challenge. golfchannel.com, 2022-08-07. [dostęp 2022-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-06)]. (ang.).
  15. Visions, Winter 2015. web.alsa.org. [dostęp 2022-08-07]. (ang.).
  16. The Ice Bucket Challenge on Facebook. about.fb.com. [dostęp 2022-08-07]. (ang.).
  17. MDA Telethon Ends Historic Run, Urgent Fight for Families Continues. mda.org. [dostęp 2022-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-03)]. (ang.).
  18. New Book Published Pete Frates and The Ice Bucket Challenge. necn.com. [dostęp 2022-08-07]. (ang.).
  19. How the ALS Ice Bucket Challenge made a lasting impact. nationalgeographic.com, 2023-06-21. [dostęp 2023-08-12]. (ang.).
  20. FDA approves ALS drug with study partly funded by Ice Bucket Challenge. cbsnews.com, 2022-09-29. [dostęp 2023-08-12]. (ang.).
  21. a b c Ice Bucket Challenge Rules Explained: How Challenge Helps ALS, Lou Gehrig’s Disease Charities?. christianpost.com. [dostęp 2022-08-07]. (ang.).
  22. ALS ice bucket challenge continues to pour. columbiachronicle.com. [dostęp 2022-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-19)]. (ang.).
  23. Cold war: charity defends itself against ice-bucket challenge criticism. tfn.scot. [dostęp 2022-08-07]. (ang.).
  24. Martin Daubney talks virtue signalling. balance.media. [dostęp 2022-08-13]. (ang.).
  25. Charity group tries to trademark the term „ice bucket challenge”. fortune.com. [dostęp 2022-08-07]. (ang.).
  26. ALS group withdraws trademark application for „ice bucket challenge”. fortune.com. [dostęp 2022-08-07]. (ang.).
  27. The truth about the Ice Bucket Challenge: Viral memes shouldn’t dictate our charitable giving. vox.com. [dostęp 2022-08-07]. (ang.).
  28. The cold, hard truth about the ice bucket challenge. qz.com. [dostęp 2022-08-07]. (ang.).
  29. Lance Storm Shares His Thoughts On The ALS Ice Bucket Challenge. wrestlingnewssource.com. [dostęp 2022-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-30)]. (ang.).
  30. ALSA Ice Bucket Challenge. stormwrestling.com. [dostęp 2022-08-07]. (ang.).
  31. The ALS Association Debunks Fake News Article that Went Viral. alsa.org. [dostęp 2022-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-11-12)]. (ang.).
  32. Critics throw cold water on the Ice Bucket Challenge. world.wng.org. [dostęp 2022-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-11-22)]. (ang.).
  33. FRC Blog » Send Your Ice Bucket Challenge Donation to Ethical, Successful Adult Stem Cell Research. frcblog.com. [dostęp 2022-08-07]. (ang.).
  34. Why Some Pro-Lifers Go Cold on ALS Ice Bucket Challenge. dailysignal.com. [dostęp 2022-08-07]. (ang.).
  35. a b PETA challenges ALS ‘ice bucket challenge’ over animal testing. washingtonexaminer.com. [dostęp 2022-08-07]. (ang.).
  36. Pamela Anderson Declines Ice Bucket Challenge, Citing ALS Animal Testing. people.com. [dostęp 2022-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-01)]. (ang.).
  37. Grimes Rejects Ice Bucket Challenge Because ALS Association Tests On Animals. stereogum.com. [dostęp 2022-08-07]. (ang.).
  38. Steve-O takes aim at stars over ice bucket challenge. entertainment.ca.msn.com. [dostęp 2022-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-20)]. (ang.).
  39. ALS Ice Bucket Challenge: We Need To Do Better Than This. time.com. [dostęp 2022-08-07]. (ang.).
  40. Dumping a Bucket of Ice on Your Head Does Not Make You a Philanthropist. vice.com. [dostęp 2022-08-07]. (ang.).
  41. How much water has been used in the Ice Bucket Challenge?. washingtonpost.com. [dostęp 2022-08-07]. (ang.).
  42. GOVERNOR BROWN DECLARES DROUGHT STATE OF EMERGENCY. gov.ca.gov. [dostęp 2022-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-09)]. (ang.).
  43. The California Drought Versus the Ice Bucket Challenge. theatlantic.com. [dostęp 2022-08-07]. (ang.).
  44. LOOK: Residents in drought-stricken Henan protest Ice Bucket Challenge, dub it ‘wasteful’ – Shanghaiist. shanghaiist.com. [dostęp 2022-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-13)]. (ang.).
  45. Carole King Takes the ALS Ice Bucket Challange. youtube.com. [dostęp 2022-08-07]. (ang.).
  46. Doctor Explains Potential Dangers Of ALS „Ice Bucket Challenge”. detroit.cbslocal.com. [dostęp 2022-08-07]. (ang.).
  47. Ouch! Ice bucket fails leave some bruised and battered – or worse. today.com. [dostęp 2022-08-07]. (ang.).
  48. Kentucky firefighter dies after ice bucket challenge accident. reuters.com. [dostęp 2022-08-07]. (ang.).
  49. archive.ph. telegraph.co.uk. [dostęp 2022-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-25)]. (ang.).